Tìm kiếm: di sản văn hóa

Là vùng đất cổ nổi tiếng với các di sản văn hóa, thiên nhiên, trong kỷ nguyên số, Ninh Bình không chỉ giữ gìn, bảo tồn mà cần lan tỏa các giá trị văn hóa trên nền tảng công nghệ số. Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2025 (từ ngày 27 đến 29/10) tổ chức tại Ninh Bình khép lại, nhưng đã tạo nên “điểm nhấn” cho hành trình chuyển đổi số của địa phương và cả nước.

Có những giá trị văn hóa tưởng chừng đã mai một theo thời gian, nhưng nhờ những con người bền lòng gìn giữ, chúng lại hồi sinh trong nhịp sống hôm nay. Với Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Đình Lâu ở xã Thanh Bình, tỉnh Ninh Bình, hát trống quân không chỉ là âm điệu dân gian, mà là ký ức văn hóa của cả một vùng quê. Hơn ba mươi năm miệt mài sưu tầm, phục dựng và truyền dạy, ông đã góp phần đưa làn điệu mộc mạc ấy trở lại đời sống và trở thành Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2025 (VIDW 2025) tại Ninh Bình đã khép lại thành công, khẳng định tỉnh không chỉ là trung tâm du lịch mà còn là điểm hẹn của tương lai kinh tế số. Việc đăng cai một sự kiện cấp Bộ trưởng, quy tụ lãnh đạo nhiều tổ chức quốc tế và gần 30 quốc gia, là minh chứng mạnh mẽ cho quyết tâm của Ninh Bình. 800 đại biểu trong nước và quốc tế đã ấn tượng sâu sắc về một địa phương giàu tiềm năng, nơi Di sản Văn hóa giao thoa với tương lai kinh tế số, lấy chuyển đổi số làm đòn bẩy chiến lược cho sự phát triển.

Trong bối cảnh giáo dục hiện nay ngày càng coi trọng tính trải nghiệm và phát triển toàn diện, việc tích hợp di sản văn hóa vào dạy học trở thành hướng đi ý nghĩa, giúp học sinh hiểu sâu hơn về cội nguồn dân tộc.

Giữa vùng lõi của Quần thể danh thắng Tràng An - Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới, có một thung lũng xanh mướt, nơi bình yên được dệt nên từ tiếng gió, tiếng nước và muôn tiếng chim vang vọng. Đó là Vườn chim Thung Nham, nơi thiên nhiên vẫn giữ trọn vẹn vẻ hoang sơ, kỳ diệu đến nao lòng.

Sau hợp nhất, tỉnh Ninh Bình mới có nhiều tiềm năng, lợi thế và không gian phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội rộng lớn hơn, đặc biệt hội tụ nhiều giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể quý giá. Trên cơ sở đó, Ninh Bình xác định, công nghiệp văn hóa (CNVH) là một trong những động lực tăng trưởng mới, tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời là công cụ quan trọng để gìn giữ, phát huy các giá trị di sản văn hóa của địa phương.

Ninh Bình là vùng đất có bề dày lịch sử và truyền thống văn hiến lâu đời. Nơi đây lưu giữ hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc hòa quyện trong cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, nên thơ của núi non, sông hồ, hang động lung linh, huyền ảo. Các giá trị văn hóa truyền thống là nguồn lực nội sinh, tiềm năng to lớn để có thể biến di sản thành tài sản, xây dựng thương hiệu văn hóa đặc trưng, khẳng định vị thế vùng đất Cố đô.

Sau hơn một thế kỷ hình thành và phát triển, Phở Nam Định đã được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và đang vươn mình trở thành một động lực kinh tế mạnh mẽ, tạo sinh kế cho nhiều gia đình, góp phần thúc đẩy du lịch ẩm thực địa phương.

Trong khuôn khổ Dự án khảo cổ học SUNDASIA, tại hang Thung Bình 1 thuộc Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới Tràng An (Ninh Bình), các nhà khoa học đã phát hiện và công bố các thông tin khoa học quý giá về một bộ xương người đàn ông khỏe mạnh, cao khoảng 1,7m và qua đời khi 35 tuổi. Bộ hài cốt được bảo tồn đặc biệt tốt, được các nhà nghiên cứu xác định có niên đại khoảng 13 nghìn năm cách ngày nay.

Được mệnh danh là “xứ sở các loài chim”, Vườn chim Thung Nham nằm trong Khu du lịch sinh thái Thung Nham, phường Nam Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, nổi tiếng là vườn chim tự nhiên lớn nhất miền Bắc. Vườn chim này cũng nằm trong vùng lõi của Quần thể danh thắng Tràng An - Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới, được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh năm 2014. Vườn chim Thung Nham đang được chính quyền địa phương và Khu du lịch tích cực quản lý, bảo tồn.

Có thể thấy, làng nghề trong không gian Kinh đô Hoa Lư không chỉ có ý nghĩa về kinh tế mà còn là một phần quan trọng của di sản văn hóa. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của các làng nghề này là một yếu tố cốt lõi trong quá trình phát triển công nghiệp văn hóa, du lịch và kinh tế sáng tạo đương đại.

Xã Xuân Hồng (Ninh Bình) mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã Xuân Châu, Xuân Thượng, Xuân Thành và Xuân Hồng cũ (thuộc huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định trước đây), là vùng đất có bề dày lịch sử, văn hóa đặc sắc và truyền thống cách mạng anh hùng.

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản thế giới thứ 9 ở Việt Nam được UNESCO công nhận và là Di sản thế giới liên tỉnh thứ 2 ở Việt Nam.

Trong quá trình sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, việc sáp nhập các địa phương có chung đặc trưng văn hóa địa lý như Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam mở ra một không gian phát triển rộng lớn, hội tụ nhiều tiềm năng, trong đó nổi bật nhất là hệ thống di sản văn hóa- thiên nhiên phong phú và đặc sắc. Trên nền tảng ấy, việc phát huy giá trị di sản không chỉ là nghĩa vụ bảo tồn, mà còn là động lực chiến lược để kiến tạo mô hình phát triển bền vững, bản sắc, tự cường.

Chiều 9/6, tại Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám phối hợp với Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam và Công ty Senhouse Việt Nam tổ chức trưng bày chuyên đề “Không gian văn hóa Sen và Kiều”.

Ngày 6/6, tại chùa Yên Khoái Hạ, phường Ninh Phúc, thành phố Hoa Lư, đã diễn ra lễ công bố quyết định thành lập Chi nhánh Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa tôn giáo tại Ninh Bình.

Tuần Du lịch Ninh Bình năm 2025 với chủ đề "Sắc vàng Tam Cốc - Tràng An" được tổ chức từ ngày 23 đến 31/5/2025. Nội dung các hoạt động trong Tuần Du lịch nhằm giới thiệu, quảng bá những nét đặc sắc, hấp dẫn, giá trị nổi bật về tài nguyên du lịch của tỉnh; đặc biệt là giá trị của Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới - Quần thể danh thắng Tràng An. Đồng thời, tiếp tục khẳng định thương hiệu, vị thế du lịch Ninh Bình là điểm đến đặc sắc, an toàn, thân thiện, chất lượng và hấp dẫn.

Quần thể đền cổ Muarajambi nằm giữa đại ngàn của đảo Sumatra (Indonesia) là một trong những Khu di sản văn hóa Phật giáo lâu đời nhất và lớn nhất ở Đông Nam Á, được xem là một trong những ứng viên tiềm năng của Indonesia để được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.

Kinh tế di sản và tài nguyên di sản còn khá mới mẻ trong lý luận và khoa học quản lý, song trên thực tiễn việc phát triển kinh tế di sản đã hình thành, phát triển trong quá trình khai thác, phát huy giá trị các di sản lâu nay. Ninh Bình với trữ lượng di sản văn hóa đồ sộ, phong phú, dày đặc, đa dạng về loại hình và niên đại đã và đang được nhân dân bảo tồn, phát huy giá trị, tạo nguồn nội lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế di sản của địa phương.

Với chủ đề “Tràng An-Di sản ngàn năm, hồn thiêng sông núi”, sáng 13/4 (ngày 16/3 âm lịch), Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường, Ban Quản lý Danh thắng Tràng An long trọng tổ chức Lễ hội Tràng An năm 2025 tại Khu du lịch sinh thái Tràng An-Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới.

Trong dòng chảy bất tận của thời gian, với bao thăng trầm của lịch sử, Lễ hội Hoa Lư vẫn còn đó vẹn nguyên giá trị trong kho tàng di sản văn hóa phi vật thể; vẫn là hoạt động sinh hoạt văn hóa tinh thần độc đáo, đặc sắc riêng có của người dân Ninh Bình. Hào khí Hoa Lư không chỉ là lời nhắc nhớ về quá khứ, về cội nguồn, gốc rễ, mà còn là niềm tự hào, là điểm tựa, là hành trang, là lời hiệu triệu để các thế hệ người dân Ninh Bình viết tiếp bản hùng ca cho quê hương.

Sáng 6/4 (tức 9/3 năm Ất Tỵ), tại Di tích Kiến trúc nghệ thuật Quốc gia Đền Thánh Nguyễn, Huyện ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Gia Viễn tổ chức khai mạc Lễ hội Đền Thánh Nguyễn và đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Sáng 5/4, tại Khu di tích kiến trúc nghệ thuật Quốc gia đền Thánh Nguyễn (xã Tiến Thắng), Huyện ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Gia Viễn đã tổ chức dâng hương và tri ân công đức của Đức Thánh Nguyễn nhân dịp Lễ hội Đền Thánh Nguyễn được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Với vị thế là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, Lễ hội Hoa Lư năm 2025 là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt của tỉnh, được các sở, ngành, địa phương tích cực chuẩn bị các nội dung để lễ hội diễn ra trang trọng, ấn tượng, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần tạo không khí vui tươi, phấn khởi, cổ vũ, động viên các tầng lớp nhân dân trong tỉnh thi đua lao động, sản xuất, góp phần thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp, hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Sự tham gia của các bên liên quan trong quá trình lập kế hoạch và quản lý Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Tràng An gắn với phát triển du lịch bền vững là vô cùng quan trọng để tránh các xung đột không cần thiết giữa bảo tồn và phát triển.